Na czym polega umowa dożywocia? Wszystko, co musisz wiedzieć

Umowa dożywocia to specyficzna forma przeniesienia własności nieruchomości, która zyskuje na popularności, zwłaszcza wśród osób starszych pragnących zapewnić sobie opiekę i utrzymanie do końca życia. Jest to instytucja uregulowana w polskim prawie cywilnym, niosąca ze sobą określone prawa i obowiązki dla obu stron kontraktu. Zrozumienie jej istoty jest kluczowe przed podjęciem decyzji o jej zawarciu, gdyż ma ona daleko idące konsekwencje, również w kontekście prawa spadkowego.

Definicja i podstawy prawne umowy dożywocia

Umowa dożywocia, jako umowa nazwana, znajduje swoje uregulowanie w art. 908-916 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.). Jest to umowa zobowiązująca, wzajemna i odpłatna, której istotą jest przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zapewnienie zbywcy (nazywanemu dożywotnikiem) dożywotniego utrzymania. Nie jest to więc proste przysporzenie majątkowe, jak w przypadku darowizny, lecz transakcja, w której obie strony świadczą sobie wzajemnie określone dobra i usługi. Należy podkreślić, że charakter odpłatny tej umowy ma istotne znaczenie, szczególnie przy rozważaniu kwestii związanych z prawem spadkowym, takich jak na przykład zachowek.

Głównym celem umowy dożywocia jest zabezpieczenie potrzeb bytowych osoby starszej lub takiej, która z innych przyczyn chce przekazać swoją nieruchomość w zamian za gwarancję opieki. Z perspektywy dożywotnika, jest to sposób na spokojną starość bez obaw o podstawowe potrzeby, natomiast dla nabywcy nieruchomości może to być okazja do jej uzyskania, często od osoby bliskiej, przy jednoczesnym wypełnianiu ważnej roli opiekuńczej. Wartość świadczeń ze strony nabywcy jest często trudna do precyzyjnego oszacowania w momencie zawierania umowy, gdyż zależy od długości życia dożywotnika oraz jego stanu zdrowia.

Strony umowy dożywocia – kto może ją zawrzeć?

W umowie dożywocia występują dwie strony: dożywotnik oraz nabywca nieruchomości. Dożywotnikiem, czyli osobą zbywającą nieruchomość w zamian za utrzymanie, może być wyłącznie osoba fizyczna. Co istotne, dożywotnikiem może być także osoba bliska nabywcy nieruchomości, jednak nie jest to warunek konieczny do zawarcia takiej umowy. Umowa może być również zawarta na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości, niebędącej stroną umowy, co dodatkowo rozszerza jej elastyczność.

Z kolei nabywcą nieruchomości może być dowolny podmiot prawa – zarówno osoba fizyczna (lub kilka osób fizycznych działających wspólnie), jak i osoba prawna (np. fundacja, stowarzyszenie), a nawet jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Nie ma przeszkód, aby nabywcą była osoba zupełnie obca dla dożywotnika, choć w praktyce umowy te częściej zawierane są w kręgu rodzinnym lub wśród osób pozostających w bliskich relacjach. Fakt, czy strony są ze sobą spokrewnione, może mieć jednak znaczenie w kontekście ewentualnych ulg podatkowych.

Przedmiot umowy dożywocia

Przedmiotem umowy dożywocia może być wyłącznie nieruchomość. Zgodnie z polskim prawem, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (np. lokal stanowiący odrębną nieruchomość). Oznacza to, że umową dożywocia można przenieść własność działki gruntu, domu jednorodzinnego, mieszkania stanowiącego odrębną własność lokalu, a także udziału we współwłasności nieruchomości.

Ważne jest, aby pamiętać, że przedmiotem umowy dożywocia nie mogą być inne prawa majątkowe, nawet jeśli są związane z korzystaniem z nieruchomości, takie jak na przykład spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, o ile dla tego prawa nie została założona księga wieczysta i nie jest ono traktowane jako ogranicznone prawo rzeczowe zbliżone do własności. W przypadku wątpliwości co do możliwości objęcia danego prawa umową dożywocia, zawsze warto skonsultować się z notariuszem lub prawnikiem specjalizującym się w prawie rzeczowym i prawie spadkowym.

Jakie obowiązki spoczywają na nabywcy nieruchomości?

Zakres obowiązków nabywcy nieruchomości wobec dożywotnika jest szeroki i został szczegółowo określony w art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego. Jeżeli strony w umowie nie postanowią inaczej, nabywca zobowiązany jest przyjąć zbywcę jako domownika. To fundamentalne założenie pociąga za sobą dalsze, konkretne powinności. Należy jednak pamiętać, że strony mają możliwość modyfikacji tego katalogu w treści samej umowy, dostosowując go do indywidualnych potrzeb i ustaleń.

Przyjęcie zbywcy jako domownika: Oznacza to zapewnienie mu miejsca do życia w obrębie wspólnego gospodarstwa domowego.
Dostarczanie wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału: Są to podstawowe potrzeby bytowe, których zaspokojenie leży po stronie nabywcy. Standard tych świadczeń powinien odpowiadać usprawiedliwionym potrzebom dożywotnika oraz warunkom miejscowym.
Zapewnienie odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie: Ten obowiązek nabiera szczególnego znaczenia w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia dożywotnika. Obejmuje on zarówno codzienną pomoc, jak i organizację opieki medycznej czy pielęgniarskiej.
Sprawienie własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym: Po śmierci dożywotnika, nabywca jest zobowiązany do zorganizowania i sfinansowania pochówku, zgodnie z przyjętymi lokalnie tradycjami i oczekiwaniami.

Warto podkreślić, że strony mogą w umowie dożywocia szczegółowo określić zakres i sposób realizacji poszczególnych świadczeń. Mogą na przykład ustalić, że dożywotnik będzie zajmował określone pomieszczenia w nieruchomości, albo że zamiast niektórych świadczeń w naturze będzie otrzymywał ich ekwiwalent pieniężny. Niewywiązywanie się lub nienależyte wywiązywanie się z tych obowiązków może prowadzić do poważnych konsekwencji, włącznie z możliwością żądania przez dożywotnika zamiany świadczeń na rentę lub nawet rozwiązania umowy.

Prawa dożywotnika – co zyskuje zbywca?

Podstawowym i najważniejszym prawem dożywotnika jest prawo do dożywotniego utrzymania ze strony nabywcy nieruchomości. To właśnie dla uzyskania tej gwarancji dożywotnik decyduje się na przeniesienie własności swojego majątku. Zakres tego utrzymania, jak wspomniano wyżej, jest szeroki i obejmuje zaspokojenie kluczowych potrzeb życiowych. Oprócz tego, dożywotnikowi przysługują inne istotne uprawnienia.

Często w praktyce, choć nie jest to element obligatoryjny, jeśli wynika to już z przyjęcia jako domownika, na rzecz dożywotnika ustanawia się dodatkowo służebność osobistą mieszkania. Służebność ta polega na prawie korzystania z oznaczonych pomieszczeń w budynku lub z całego budynku i jest ujawniana w księdze wieczystej nieruchomości, co wzmacnia pozycję prawną dożywotnika, zwłaszcza w przypadku ewentualnego zbycia nieruchomości przez nabywcę osobie trzeciej.

Kodeks cywilny przewiduje również mechanizmy ochrony interesów dożywotnika w sytuacjach konfliktowych lub w przypadku zmiany okoliczności. Dożywotnik ma prawo żądać zamiany wszystkich lub niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień w następujących przypadkach:

Gdy między dożywotnikiem a zobowiązanym (nabywcą) wytworzą się takie stosunki, że nie można wymagać od stron, aby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności (art. 913 § 1 k.c.). Jest to częsta podstawa do zmiany świadczeń, gdy relacje międzyludzkie ulegają znacznemu pogorszeniu.
Gdy nabywca zbył otrzymaną nieruchomość (art. 914 k.c.). W takiej sytuacji dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na rentę bezpośrednio od pierwotnego nabywcy.

Prawo do renty ma na celu zapewnienie dożywotnikowi środków finansowych pozwalających na samodzielne zaspokojenie potrzeb, gdy wspólne zamieszkiwanie i świadczenia w naturze stają się niemożliwe lub niecelowe. Wysokość renty powinna odpowiadać wartości świadczeń, które dożywotnik miał otrzymywać.

Forma zawarcia umowy dożywocia

Umowa dożywocia, ze względu na swój przedmiot (przeniesienie własności nieruchomości) oraz doniosłe skutki prawne, musi być zawarta w szczególnej formie. Zgodnie z art. 158 k.c. w związku z art. 910 § 2 k.c., umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Ten sam wymóg dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości. Niezachowanie formy aktu notarialnego skutkuje bezwzględną nieważnością umowy dożywocia.

Rola notariusza przy sporządzaniu umowy dożywocia jest niezwykle istotna. Notariusz ma obowiązek czuwać nad zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Powinien on udzielić stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności, upewnić się, że treść umowy jest dla nich zrozumiała i odpowiada ich rzeczywistej woli. W akcie notarialnym precyzyjnie określa się strony umowy, przedmiot umowy (nieruchomość) oraz zakres obowiązków nabywcy wobec dożywotnika.

Z zawarciem umowy dożywocia wiążą się określone koszty. Należą do nich przede wszystkim taksa notarialna, której wysokość zależy od wartości przedmiotu umowy (nieruchomości), oraz opłaty sądowe za wpis nowego właściciela i ewentualnych praw dożywotnika (np. służebności mieszkania) do księgi wieczystej.

Umowa dożywocia a inne formy przekazania majątku

Umowa dożywocia jest jedną z wielu form dysponowania majątkiem, jednak znacząco różni się od innych popularnych rozwiązań, takich jak darowizna czy testament. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla świadomego wyboru najkorzystniejszej opcji, zwłaszcza w kontekście planowania sukcesji i zagadnień prawa spadkowego.

Umowa dożywocia a darowizna

Najważniejszą różnicą jest charakter prawny obu umów. Darowizna (art. 888 i nast. k.c.) jest umową nieodpłatną, co oznacza, że darczyńca dokonuje bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, nie otrzymując w zamian żadnego ekwiwalentu. Natomiast umowa dożywocia jest umową odpłatną – przeniesienie własności nieruchomości następuje w zamian za konkretne, wzajemne świadczenie w postaci dożywotniego utrzymania. Ta odpłatność ma fundamentalne znaczenie dla kwestii zachowku. Nieruchomość zbyta w drodze umowy dożywocia, co do zasady, nie jest zaliczana na poczet substratu zachowku, podczas gdy darowizny podlegają takiemu zaliczeniu (z pewnymi wyjątkami). To czyni umowę dożywocia atrakcyjnym narzędziem dla osób, które chcą zabezpieczyć swoją przyszłość i jednocześnie uchronić nabywcę przed ewentualnymi roszczeniami o zachowek ze strony innych spadkobierców ustawowych.

Umowa dożywocia a testament

Testament jest czynnością prawną jednostronną, mortis causa, co oznacza, że wywołuje skutki prawne dopiero po śmierci testatora. Za jego pomocą spadkodawca rozrządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Z kolei umowa dożywocia jest umową dwustronną, inter vivos, czyli skuteczną już za życia stron. Przeniesienie własności nieruchomości następuje z chwilą zawarcia umowy (lub w terminie w niej określonym), a nie po śmierci dożywotnika. Nieruchomość objęta umową dożywocia nie wchodzi w skład spadku po dożywotniku, ponieważ już za jego życia przestała być jego własnością. Ma to bezpośredni wpływ na zakres dziedziczenia i ewentualne roszczenia z tytułu prawa spadkowego.

Umowa dożywocia a służebność osobista mieszkania

Służebność osobista mieszkania (art. 296 i nast. k.c.) jest ograniczonym prawem rzeczowym, które polega na prawie korzystania z cudzej nieruchomości (budynku lub jego części) w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych uprawnionego. Może być ona ustanowiona odpłatnie lub nieodpłatnie. Choć prawo do mieszkania jest jednym z elementów umowy dożywocia (jako część "przyjęcia za domownika" lub ustanowiona dodatkowo), to sama umowa dożywocia ma znacznie szerszy zakres. Obejmuje ona kompleksowe utrzymanie (wyżywienie, ubranie, opiekę w chorobie itd.), a nie tylko prawo do zamieszkiwania. Służebność mieszkania może być samodzielną umową lub elementem umowy dożywocia, ale nie jest z nią tożsama.

Kwestie podatkowe związane z umową dożywocia

Zawarcie umowy dożywocia wiąże się z określonymi obowiązkami podatkowymi. Podstawowym obciążeniem jest podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa dożywocia podlega PCC w wysokości 2% wartości rynkowej nieruchomości. Obowiązek zapłaty tego podatku spoczywa na nabywcy nieruchomości. Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nieruchomości ustalana na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia. Notariusz jako płatnik pobiera ten podatek przy sporządzaniu aktu notarialnego i odprowadza go do właściwego urzędu skarbowego.

Warto zwrócić uwagę na ewentualne zwolnienia podatkowe. W niektórych sytuacjach, np. gdy nabywcą nieruchomości w drodze umowy dożywocia jest osoba zaliczana do tzw. zerowej grupy podatkowej (najbliższa rodzina w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn), istniały lub mogą istnieć preferencje podatkowe. Jednak przepisy w tym zakresie bywają zmienne, dlatego zawsze przed zawarciem umowy należy zweryfikować aktualny stan prawny lub skonsultować się z doradcą podatkowym.

Jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), to świadczenia otrzymywane przez dożywotnika z tytułu umowy dożywocia (utrzymanie, opieka) co do zasady nie stanowią dla niego przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT. Są one traktowane jako realizacja zobowiązania wynikającego z odpłatnego charakteru umowy. Z kolei dla nabywcy, wydatki ponoszone na utrzymanie dożywotnika nie stanowią kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o PIT, chyba że nieruchomość jest wykorzystywana w działalności gospodarczej.

Zmiana treści lub rozwiązanie umowy dożywocia

Choć umowa dożywocia ma charakter trwały i co do zasady wiąże strony do końca życia dożywotnika, polskie prawo przewiduje pewne mechanizmy pozwalające na jej modyfikację lub nawet rozwiązanie w wyjątkowych okolicznościach. Podstawowym instrumentem jest wspomniana już możliwość żądania przez dożywotnika zamiany świadczeń na dożywotnią rentę. Sąd może przychylić się do takiego żądania, jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności (art. 913 § 1 k.c.).

W sytuacjach absolutnie wyjątkowych sąd może orzec o rozwiązaniu umowy dożywocia. Zgodnie z art. 913 § 2 k.c., może to nastąpić na żądanie zobowiązanego (nabywcy) lub dożywotnika, jeżeli jest on zbywcą nieruchomości. Przesłanką do rozwiązania umowy jest "wyjątkowy wypadek". Pojęcie to nie jest zdefiniowane w ustawie i podlega ocenie sądu w każdej konkretnej sprawie. W orzecznictwie przyjmuje się, że chodzi tu o sytuacje, w których dalsze trwanie stosunku dożywocia byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, np. w przypadku drastycznego naruszania obowiązków przez jedną ze stron, aktów przemocy, czy głębokiego, niemożliwego do przezwyciężenia konfliktu uniemożliwiającego jakąkolwiek współpracę. Rozwiązanie umowy dożywocia skutkuje powrotnym przeniesieniem własności nieruchomości na dożywotnika.

Warto również pamiętać, że jeśli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa (art. 914 k.c.). Takie rozwiązanie chroni interesy dożywotnika w sytuacji, gdy pierwotny nabywca przestaje być właścicielem nieruchomości, z którą związane były jego uprawnienia.

Umowa dożywocia a prawo spadkowe – co z zachowkiem?

Jedną z najczęściej dyskutowanych kwestii dotyczących umowy dożywocia jest jej relacja do prawa spadkowego, a w szczególności do instytucji zachowku. Zachowek to uprawnienie przysługujące najbliższym krewnym spadkodawcy (zstępnym, małżonkowi, rodzicom), którzy byliby powołani do spadku z ustawy, a nie otrzymali należnego im udziału spadkowego np. w wyniku testamentu czy dokonanych przez spadkodawcę darowizn.

Kluczową informacją jest to, że nieruchomość przeniesiona w drodze umowy dożywocia co do zasady nie jest doliczana do substratu zachowku. Dzieje się tak dlatego, że umowa dożywocia, jak wielokrotnie podkreślano, jest umową odpłatną. Zbywca (dożywotnik) nie dokonuje darmowego przysporzenia na rzecz nabywcy, lecz otrzymuje w zamian konkretne świadczenie w postaci dożywotniego utrzymania. Wartość tych świadczeń, rozłożonych w czasie, stanowi ekwiwalent wartości przekazanej nieruchomości. W konsekwencji, wartość nieruchomości objętej umową dożywocia nie jest uwzględniana przy obliczaniu zachowku należnego uprawnionym spadkobiercom ustawowym dożywotnika.

Jest to fundamentalna różnica w porównaniu z umową darowizny. Darowizny dokonane przez spadkodawcę za jego życia są co do zasady doliczane do spadku przy ustalaniu wysokości zachowku (art. 993 i nast. k.c.). Oznacza to, że osoby uprawnione do zachowku mogą domagać się jego uzupełnienia lub wypłaty od obdarowanego. W przypadku umowy dożywocia takie ryzyko dla nabywcy nieruchomości jest znacząco mniejsze lub wręcz wyeliminowane, o ile umowa rzeczywiście miała charakter odpłatny i nie była umową pozorną, mającą na celu obejście przepisów o zachowku.

Z tego względu umowa dożywocia bywa postrzegana jako skuteczny sposób na rozdysponowanie majątkiem za życia, który jednocześnie minimalizuje ryzyko przyszłych roszczeń spadkowych. Niemniej jednak, każda sytuacja jest indywidualna, a próby obejścia prawa mogą być kwestionowane. Dlatego też, planując tego typu rozrządzenia majątkowe, szczególnie w skomplikowanych sytuacjach rodzinnych, warto skorzystać z profesjonalnej porady prawnej. Pomoc może zaoferować kancelaria prawna specjalizująca się w prawie spadkowym, która pomoże ocenić wszystkie aspekty prawne i podatkowe.

Zalety i wady umowy dożywocia

Umowa dożywocia, jak każde rozwiązanie prawne, posiada swoje zalety i wady, które należy starannie rozważyć przed jej zawarciem. Ocena korzyści i ryzyk powinna być dokonana z perspektywy obu stron umowy.

Zalety dla dożywotnika (zbywcy nieruchomości):

Pewność opieki i utrzymania: Główna korzyść to zapewnienie sobie środków do życia i opieki aż do śmierci, co jest szczególnie cenne dla osób starszych, samotnych lub schorowanych.
Rozwiązanie problemów z dziedziczeniem nieruchomości: Przekazanie nieruchomości za życia pozwala uniknąć skomplikowanych postępowań spadkowych dotyczących tego składnika majątku.
Ochrona przed roszczeniami o zachowek od wartości tej nieruchomości: Jak wspomniano, nieruchomość z umowy dożywocia generalnie nie wchodzi do masy spadkowej przy obliczaniu zachowku.
Możliwość pozostania w dotychczasowym miejscu zamieszkania: Często umowa gwarantuje dożywotnikowi prawo do dalszego zamieszkiwania w przekazanej nieruchomości.

Wady dla dożywotnika (zbywcy nieruchomości):

Utrata własności nieruchomości: Z chwilą zawarcia umowy dożywotnik przestaje być właścicielem nieruchomości, co ogranicza jego możliwości dysponowania nią.
Ryzyko niewywiązywania się nabywcy z obowiązków: Mimo prawnych zabezpieczeń, istnieje ryzyko, że nabywca nie będzie należycie realizował swoich zobowiązań, co może prowadzić do konfliktów i konieczności dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.
Możliwe konflikty interpersonalne: Wspólne zamieszkiwanie i zależność od drugiej osoby mogą generować napięcia i nieporozumienia.
Ograniczona możliwość zmiany decyzji: Rozwiązanie umowy dożywocia jest trudne i możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach.

Zalety dla nabywcy nieruchomości:

Nabycie nieruchomości: Umowa dożywocia jest sposobem na wejście w posiadanie nieruchomości, często o znacznej wartości.
Potencjalnie niższy "koszt" nabycia: Chociaż nabywca ponosi koszty utrzymania dożywotnika, całkowity "wydatek" może być niższy niż cena rynkowa nieruchomości, zwłaszcza jeśli dożywotnik nie będzie żył bardzo długo. Jednak jest to element niepewny.
Możliwość pomocy bliskiej osobie: Często umowa jest zawierana z intencją zapewnienia opieki członkowi rodziny lub innej bliskiej osobie.

Wady dla nabywcy nieruchomości:

Długoterminowe i często nieprzewidywalne zobowiązanie: Obowiązek utrzymania dożywotnika trwa aż do jego śmierci, co może oznaczać wiele lat świadczeń, których zakres i koszt mogą wzrosnąć (np. w przypadku ciężkiej choroby dożywotnika).
Konieczność zapewnienia osobistej opieki i zaangażowania: Realizacja obowiązków może być czasochłonna i wymagająca emocjonalnie oraz fizycznie.
Ryzyko zmiany stosunków osobistych i konfliktów: Podobnie jak dla dożywotnika, istnieje ryzyko pogorszenia relacji.
Obciążenie podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC): Nabywca ponosi koszt podatku PCC w wysokości 2% wartości nieruchomości.
Ograniczenia w dysponowaniu nieruchomością: Chociaż nabywca staje się właścicielem, prawa dożywotnika (np. prawo do zamieszkiwania, służebność) obciążają nieruchomość i mogą utrudniać jej sprzedaż lub inne wykorzystanie.

Podsumowanie i rekomendacje

Umowa dożywocia jest złożonym instrumentem prawnym, który może stanowić bardzo korzystne rozwiązanie zarówno dla osoby pragnącej zapewnić sobie godne warunki życia i opiekę na starość, jak i dla osoby nabywającej nieruchomość. Jej specyfika, łącząca elementy prawa rzeczowego, zobowiązań oraz mająca istotne implikacje dla prawa spadkowego, wymaga jednak dogłębnego zrozumienia i starannego przygotowania.

Kluczowe dla bezpieczeństwa obu stron jest precyzyjne i jednoznaczne sformułowanie treści umowy w akcie notarialnym. Należy szczegółowo określić zakres obowiązków nabywcy, sposób ich realizacji, a także ewentualne dodatkowe ustalenia dotyczące np. korzystania z nieruchomości przez dożywotnika. Pamiętać należy, że jest to zobowiązanie długoterminowe, którego warunki powinny być akceptowalne dla obu stron przez cały okres jego trwania.

Biorąc pod uwagę doniosłość skutków prawnych i finansowych, jakie niesie ze sobą zawarcie umowy dożywocia, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem lub notariuszem przed podjęciem ostatecznej decyzji. Profesjonalista pomoże ocenić, czy umowa dożywocia jest najlepszym rozwiązaniem w danej, konkretnej sytuacji życiowej i majątkowej, wyjaśni wszelkie wątpliwości, pomoże zredagować umowę w sposób najlepiej zabezpieczający interesy stron, a także wskaże na potencjalne ryzyka i konsekwencje, w tym te związane z zawiłościami prawa spadkowego i podatków. Świadome i przemyślane działanie to podstawa satysfakcjonującej i bezpiecznej umowy dożywocia.