Wyrok Sądu Administracyjnego

II SA/Wa 1234/23

WYROKw imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Dnia 24 maja 2023 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia WSA Anna Kowalska

Sędziowie WSA: Jan Nowak (spr.), Maria Wiśniewska

Protokolant: Piotr Zieliński

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2023 r. na rozprawie sprawy ze skargi Jana Kowalskiego na decyzjęZakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 kwietnia 2023 r. (ZUS II/123/2023) wprzedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątkuoddala skargę w całości.

Anna KowalskaJan NowakMaria Wiśniewska

Uzasadnienie

Decyzją administracyjną z dnia 12 kwietnia 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznychodmówił Janowi Kowalskiemu przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Jako podstawęprawną rozstrzygnięcia powołał art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach zFunduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504).

W uzasadnieniu tej decyzji organ orzekający podkreślił, iż zainteresowany wykazał zbytkrótki okres ubezpieczenia – wynoszący 10 lat. W ocenianym okresieprzed powstaniem niezdolności do pracy okres ten wynosił 8 lat. Takiokres ubezpieczenia, zdaniem organu orzekającego, nie daje podstaw do przyznaniaświadczenia w drodze wyjątku.

Jan Kowalski nie zgodził się z powołaną decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznychi wystąpił z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Organ jednak nieuwzględnił wniosku zainteresowanego i decyzją z dnia 28 kwietnia 2023 r. utrzymał w mocy swojąpoprzednią decyzję, podkreślając, że w ciągu 40 lat życia zainteresowany udokumentowałłączny okres składkowy wynoszący tylko 10 lat, co oznacza brak podstawdo przyznania świadczenia w drodze wyjątku.

Decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Jan Kowalski zaskarżył doWojewódzkiego Sądu Administracyjnego, nie zgadzając się z jej treścią.

W odpowiedzi na skargę Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jejoddalenie, nawiązując do argumentów przytoczonych w uzasadnieniach wydanych decyzji, ipodkreślił, że w sprawie nie zostały spełnione przesłanki określone w powoływanym art. 83ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Podstawę prawną do wydania decyzji w niniejszej sprawie stanowił art. 83 ust. 1 ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Według tego przepisuubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnychokoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa doemerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek –podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnychśrodków utrzymania, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przyznać w drodzewyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeńprzewidzianych w ustawie.

Z przepisu tego zatem wynikają trzy przesłanki prawne warunkujące przyznanieomawianego świadczenia: pierwsza – niespełnienie wymagań dających prawo do renty lubemerytury musi być spowodowane szczególnymi okolicznościami; druga – ubiegający się oświadczenie nie może podjąć pracy lub innej działalności zarobkowej objętej ubezpieczeniemspołecznym z powodu całkowitej niezdolności do pracy lub wieku, oraz trzecia – osoba ta niema niezbędnych środków utrzymania.

Z przedstawionego unormowania prawnego wynika ponadto, że Zakład Ubezpieczeń Społecznychwydaje decyzje w sprawie świadczeń wyjątkowych w ramach tzw.uznania administracyjnego, kierując się występującymi w danej sprawie okolicznościamiwskazującymi, czy zachodzi w tej właśnie sprawie szczególny przypadek uzasadniający –także na tle innych podobnych spraw – ewentualne przyznanie żądanego świadczenia.

Jak trafnie ustalił Zakład Ubezpieczeń Społecznych, skarżący w ciągu 40lat życia udokumentował łączny okres składkowy wynoszący tylko 10 lat. Wzatrudnieniu występowały ponadto liczne przerwy. Stan faktyczny sprawy nie wskazujeponadto, by istniały jakieś szczególne powody niespełnienia przez skarżącego wymagańuzasadniających przyznanie prawa do renty lub emerytury.

Tak więc, z punktu widzenia sądowej kontroli administracji, nie można postawićorganowi orzekającemu w sprawie zarzutu naruszenia prawa przez to, że nie znalazłwspomnianych szczególnych okoliczności uzasadniających przyznanie żądanegoświadczenia. W rozpatrzonej sprawie – w ocenie Sądu – nie wystąpiły przesłanki prawneokreślone w art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeńSpołecznych.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art.151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi(Dz. U. z 2022 r. poz. 329).

Anna KowalskaJan NowakMaria Wiśniewska